NINA – LA POLACA

Premiera: ils 7 da november 2008
Derniera: ils 16 da november 2008

Halla polivalenta Rueun

In omagi a tuttas dunnas, giuvnas, affons, umens e giuvens che han demussau toleranza, aviartadad, beinvuglientscha e capientscha viers tschiens e tschiens Polacs internai, che han passentau a Rueun ina gronda part dil grev temps dalla Secunda uiara mundiala.

In omagi a tschiens e tschiens Polacs internai che han levgiau als indigens quei temps incert e grev. Els han luvrau, els han gidau, ed els han surtut derasau speronza ed schia dau als indigens il sentiment che l’uiara seigi buca la fin dil mund.

1940/41-1945

Chor mischedau Rueun-Siat
formaziun d’orchester ad hoc
extrem biars gidonters

Idea e cumposiziun: Gion Tschuor
Direcziun e reschia: Gion Tschuor, en collaboraziun cun Conrad Schlosser e Dario Tschuor

Siat benedì onns! Aschi ditg havein nus duvrau per serevegnir da quei „stria“ musical dil 2001. Premderschader Barclamiu Nut ha puspei anflau casa, probablamein a Milaun sut ina punt. Ei va schizun la fama ch’el seigi secasus a Glion. Sia feglia Tresa ha da ferton maridau Pieder, il fegl dalla „stria“ Anna Florin. Ina historia d’amur cun in „happy end“ – sco sil Broadway! Suenter las nozzas e la naschientscha dad ina poppa era l’equipa puspei semtgada e cargada per in’ulteriura sfida – e nossa Tresa puspei en speronza. Quella da Pieder e Tresa ei denton buc stada la suletta nozza: il Chor mischedau Rueun ha maridau il Chor mischedau Siat. Ord quella lètg ei il Chor mischedau Rueun-Siat naschius. Veramein in bi pop. Mo tgei parallelas!

Suenter ils Russ ed il striegn dil 17avel tschentaner: ils Polacs! Negin da nus ei enzacu staus en Pologna, biars san gnanc nua che la Pologna ei, ni mo aschi circa. Biars Polacs san denton nua che Rueun ei. Quei vala ina biala historia, quella da Nina, numnada „la Polaca“.

Cuntegn

Suenter l’attacca tudestg-sovietica alla Pologna (settember 1939) ein biars schuldai scappai en Frontscha (tras la Rumenia e l’Ungheria) per furmar leu l’armada d’exil polaca. Enteifer l’armada franzosa ha ei dau duas divisiuns d’infanteria polacas. La 2. divisiun d’infanteria da campagna (scursaniziun polacca: DSP– Dywizja Strzelców Pieszych) era sut il commando da general Bronislaw Prugar-Ketling ed ha giu da sustener igl 8. corp d’armada franzos a Belfort. Quel ei spert staus circumdaus dalla Wehrmacht tudestga. Per evitar la perschunia tudestga ha il commando suprem dau ils 19 da zercladur 1940 il camond a 40’000 schuldai da seretrer sin territori svizzer. 12’000 da quels eran Polacs ed ein restai en Svizra tochen la fin dall’uiara. La primavera 1941 ei ina part dad els vegnida transferida el Grischun, denter auter era a Rueun.
Cheu entscheiva nies musical, la historia da Nina (Silvana Dermont) e Pawel (Dario Tschuor). Nina ei la feglia d’in pur fetg beinstont. Pawel ei in internau polac. El lai encrescher fetg per sia patria e per ses cars. Cun ses cumpogns lavura el vid ina via silla vart dretga dil Rein, denter Glion e Tavanasa. In gi, cu Nina serenda sin in funs per purtar il gentar a siu bab, schabegia ei: Nina entaupa ina gruppa dad internai silla „via da Polacs“, peglia tema e lai curdar il canaster giunplaun. Il bien Pawel gida la giuvna, e nus vein nossa love-story.
Nina e Pawel han denton da cumbatter encunter ils pregiudezis, oravontut dils indigens. Schegie ch’ils Polacs ein catolics, van a messa e fan parada da Sontgilcrest e perdanonza, restan els jasters. Il plaid ch’il plevon sur Andriu (Ignaz Spescha) tegn suenter perdanonza sin plazza Cadruvi ei franc staus in dils puncts culminonts dalla presentaziun.
Allas giuvnas indigenas plain ils schuldai elegants en lur bialas uniformas. Biars umens dil vitg ein el survetsch militar, ed ils Polacs gidan denter auter els menaschis purils. Malgrad differents scamonds sedattan aschia tuttina plirs contacts denter ils habitonts da Rueun ed ils internai. Ord quels contacts dat ei denton era situaziuns da conflict, aschia en nies musical sin plazza Cadruvi suenter messa ni ell’ustria. Ils umens dil vitg vegnan scui, las paterlieras dattan la bucca da tuttas e da tuts e caschunan malaveglia. Cu Nina e Pawel decidan da maridar, intrigheschan quellas sgagias, mo la carezia ei pli ferma. Cu ils zenns annunzian la fin dall’uiara, intonescha il chor la davosa canzun: „Nina – la Polaca“.

Applaus, standing ovation, fluras pil dirigent, bunas dretg e seniester, larmas, supplement, far uorden – ed il gi suenter ir a luvrar.

„Polski, stoi!“ – e dil Broadway da New York tschontscha negin pli!

%d Bloggern gefällt das: